Obecnie w pojazdach stosuje się czynnik chłodzący R1234yf (zamiennik dla wycofanego R134a). Temperatura wrzenia: -29,4°C. Jest bezpieczny dla środowiska – współczynnik GWP wynosi 4 (R134a: 1430). Cena: 60-120 zł/100g. Wymagana ilość: 400-700g, zależnie od modelu auta. Uwaga: starsze pojazdy (do 2012) używają R134a. Czynniki nie są kompatybilne – wymagana adaptacja układu przy zmianie. Serwis tylko w certyfikowanych warsztatach.
Teraz klimatyzacja samochodowa stała się standardowym wyposażeniem pojazdów, a jej sprawne działanie zależy od właściwego czynnika chłodniczego. Od wielu lat trwa dyskusja dotycząca wyboru między czynnikiem R134a a nowszym R1234yf. Różnice między tymi substancjami są spore – także pod względem właściwości termodynamicznychi wpływu na środowisko. Współczynnik GWP (Global Warming Potential) dla R134a wynosi aż 1430, podczas gdy dla R1234yf to zaledwie 4. Przemysł motoryzacyjny stopniowo odchodzi od stosowania R134a, kierując się ku bardziej ekologicznym rozwiązaniom. Zwróćmy uwagę, że proces ten nie jest gwałtowny, lecz systematyczny i przemyślany. Obecnie większość nowych samochodów wykorzystuje już czynnik R1234yf, choć starsze modele nadal bazują na R134a.
Właściwości termodynamiczne spraw chłodniczych
Podstawowe parametry techniczne obu spraw przedstawiają się następująco:
- Temperatura wrzenia R134a: -26,3°C
- Temperatura wrzenia R1234yf: -29,4°C
- Ciśnienie krytyczne R134a: 40,6 bar
- Ciśnienie krytyczne R1234yf: 33,8 bar
Charakterystyka termodynamiczna obu substancji ma podstawowe znaczenie dla wydajności układu klimatyzacji. R1234yf wykazuje nieco niższą efektywność energetyczną (około 5-10%) w porównaniu do R134a, co wymaga pewnych modyfikacji w konstrukcji układu chłodzenia. Mimo to, jego biodegradowalność i znacznie mniejszy wpływ na efekt cieplarniany sprawiają, że jest to obecnie preferowane rozwiązanie. Kwestia bezpieczeństwa także odgrywa niezłą rolę – R1234yf jest klasyfikowany jako substancja lekko łatwopalna (klasa A2L).
Aspekty ekonomiczne i
Różnice cenowe między czynnikami są spore – R1234yf jest nawet 3-4 razy droższy od R134a (daje to koszty serwisowania). Czy zatem warto inwestować w droższe rozwiązanie? Odpowiedź nie jest jednoznaczna. Wiele zależy od specyfiki eksploatacji pojazdu i planowanego okresu jego użytkowania. „Nowy czynnik wymaga specjalistycznego sprzętu serwisowego i dobrego przeszkolenia personelu” – to elementarna sprawa dla warsztatów. „Modernizacja stanowisk diagnostycznych to spory wydatek, ale nieunikniony w kontekście aktualnych trendów rynkowych”. Istotne jest także to, że mieszanie obu spraw jest absolutnie niedopuszczalne i może prowadzić do poważnych uszkodzeń układu klimatyzacji.
Rynek części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych dynamicznie dostosowuje się do nowych wymagań. Profesjonalne warsztaty samochodowe muszą być przygotowane na obsługę obu typów układów. Powstają nowe narzędzia diagnostyczne, a producenci dają zaawansowane rozwiązania techniczne. Wymiana czynnika chłodniczego staje się procedurą wymagającą większej precyzji i wiedzy technicznej – szczególnie w przypadku R1234yf.
Tajemnica klimatyzacji samochodowej – Który czynnik chłodzący wybierzesz do swojego auta?
W samochodach wyprodukowanych po 2017 roku stosuje się wyłącznie czynnik chłodniczy R1234yf, który zastąpił starszy R134a. Nowy czynnik jest znacznie bardziej przyjazny dla środowiska, ponieważ jego współczynnik GWP (potencjał tworzenia efektu ciepłarnianego) wynosi zaledwie 4, podczas gdy dla R134a było to aż 1430. Czynnik R1234yf ma temperaturę wrzenia -29,4°C i jest łatwopalny, co wymaga szczególnej ostrożności podczas serwisowania. Standardowa ilość czynnika w układzie klimatyzacji samochodu osobowego waha się między 400 a 800 gramów.
W starszych pojazdach, produkowanych przed 2017 rokiem, nadal można stosować czynnik R134a, jednak przy większych naprawach układu poleca się przejście na nowszy R1234yf. Wymiana czynnika powinna być przeprowadzana co 2 lata lub po przejechaniu około 60 000 kilometrów. Podczas uzupełniania układu klimatyzacji konieczne jest także dodanie odpowiedniej ilości oleju sprężarkowego, który jest potrzebny do prawidłowej pracy całego systemu.
Zimne spojrzenie na ewolucję spraw chłodniczych w motoryzacji
Czynnik chłodniczy r134a, znany także jako tetrafluoroetan, latami był standardem w układach klimatyzacji samochodowej. Charakteryzuje się on dobrą wydajnością chłodniczą oraz relatywnie niską toksycznością, jednak jego główną wadą jest wysoki współczynnik GWP (Global Warming Potential) wynoszący 1430. W odpowiedzi na rosnące wymagania środowiskowe, wprowadzono czynnik r1234yf, który jest znacznie bardziej przyjazny dla środowiska, z GWP na poziomie zaledwie 4.
- Temperatura wrzenia r134a: -26.3°C
- Temperatura wrzenia r1234yf: -29.4°C
- Ciśnienie krytyczne r134a: 40.7 bar
- Ciśnienie krytyczne r1234yf: 33.8 bar
- Klasyfikacja bezpieczeństwa r134a: A1
- Klasyfikacja bezpieczeństwa r1234yf: A2L
R1234yf wymaga specjalnych procedur serwisowych ze względu na swoją łagodną palność. Jego właściwości termodynamiczne są zbliżone do r134a, co umożliwiło dosyć łatwą adaptację istniejących systemów klimatyzacji.
Mikroekonomiczne aspekty konwersji systemów chłodniczych
Przejście z r134a na r1234yf wiąże się z sporymi kosztami dla warsztatów samochodowych, które muszą inwestować w nowe urządzenia diagnostyczne i narzędzia serwisowe. Koszty samego czynnika r1234yf są także wielokrotnie wyższe niż jego poprzednika, co bezpośrednio przekłada się na ceny usług serwisowych.
Klimatyzacyjny tetris – ile zapłacisz za czynnik chłodniczy?
Koszty uzupełnienia klimatyzacji samochodowej są ściśle powiązane z rodzajem używanego czynnika chłodniczego oraz ilością potrzebną do prawidłowego działania układu. W obecnie produkowanych pojazdach najczęściej używany jest czynnik R1234yf, którego cena za kilogram waha się między 500 a 700 złotych. Starsze modele samochodów wykorzystują czynnik R134a, który jest znacznie tańszy – jego koszt to około 100-150 złotych za kilogram. Średnio samochód osobowy potrzebuje od 400 do 800 gramów czynnika.
Do finalnej kwoty serwisu klimatyzacji należy doliczyć koszt robocizny, który wynosi najczęściej od 150 do 300 złotych. Można pamiętać, że niektóre stacje serwisowe dają kompleksowe usługi, obejmujące nabicie czynnika, lecz także odgrzybianie, wymianę filtra kabinowego czy test szczelności układu.
Proces uzupełniania czynnika powinien być wykonywany regularnie, najlepiej co 2 lata lub gdy zauważymy spadek wydajności układu klimatyzacji. Zaniedbanie tej spraw może prowadzić do poważniejszych i kosztowniejszych awarii systemu klimatyzacji.